Κατά πάσα πιθανότητα, κάθε γονιός, δάσκαλος ή προπονητής, εκφράζει ως κύρια επιθυμία και στόχο να βοηθήσει τα παιδιά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε να επιτύχουν.
Συνεπώς, κάθε ένας απ’ αυτούς προσπαθεί να περάσει το μήνυμά του είτε με λόγια είτε με ενέργειες είτε με συνδυασμό αυτών των δύο.
Ένα ερώτημα όμως που προκύπτει είναι: «Πιο σκεπτικό έχει υιοθετήσει ο καθένας απ΄ αυτούς ξεχωριστά ως άτομο, και ποια τα αποτελέσματα που αυτό φέρει τελικά στην ανάπτυξη των παιδιών;».
Όπως αναφέρει η Δρ Κάρολ Ντουέκ στο βιβλίο της «Άλλαξε τον τρόπο που σκέφτεσαι», υπάρχουν δύο είδη σκεπτικών, το παγιωμένο και αυτό της ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα, το παγιωμένο σκεπτικό εκφράζεται ως ένας αμετάβλητος τρόπος σκέψης και ο άνθρωπος που τον έχει υιοθετήσει, υποστηρίζει ότι οι ικανότητές του φτάνουν μέχρι ένα συγκεκριμένο βαθμό. Συνεπώς, εκφέρουν συνήθως την άποψη ότι τα χαρακτηριστικά και οι ικανότητες ενός παιδιού-ατόμου δεν γίνεται να μεταβληθούν, και κάθε αξιολόγηση, μπορεί να γίνει μόνο με βάση το επίπεδο που αυτά ήδη βρίσκονται. Ένα κλασσικό παράδειγμα παγιωμένου σκεπτικού αποτελεί ότι η επιτυχία σε καθιστά έξυπνο και ικανό ενώ η αποτυχία ανεπαρκή και ελλιπούς νοητικής ικανότητας.
Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν υιοθετήσει το σκεπτικό της ανάπτυξης, υποστηρίζουν ότι οι ικανότητες δεν είναι αμετάβλητες και μπορούν πάντοτε σταδιακά να βελτιώνονται. Προκειμένου λοιπόν, να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα εν λόγω σκεπτικά ας δώσουμε ένα παράδειγμα.
Φανταστείτε ότι ένας μαθητής πήρε σε ένα διαγώνισμα τον χαμηλότερο βαθμό μέσα στην τάξη. Εάν ο μαθητής έχει υιοθετήσει τον παγιωμένο τρόπο σκέψης, αυτομάτως θα πίστευε ότι υστερεί και ότι όλοι οι υπόλοιποι μαθητές είναι καλύτεροι απ’ αυτόν. Με άλλα λόγια, θα αξιολογούσε την πραγματική του αξία και ικανότητα με βάση αυτό το διαγώνισμα. Αντίθετα, εάν ο μαθητής έχει υιοθετήσει το σκεπτικό της ανάπτυξης, θα εκλάβει αυτήν την αποτυχία του ως αφορμή να προσπαθήσει περισσότερο την επόμενη φορά, αφιερώνοντας περισσότερο χρόνο στο διάβασμά του και στον εντοπισμό των λαθών του.
Σύμφωνα λοιπόν με την Δρ Κάρολ Ντουέκ, προκύπτουν ορισμένα συμπεράσματα τα οποία είναι καλό να θυμάται τόσο ένας γονιός όσο και ένας δάσκαλος ή προπονητής:
1ον: Τα λόγια και οι πράξεις που μεταδίδονται σε ένα παιδί, αφήνουν στο ίδιο κάποιο μήνυμα. Το θέμα είναι όμως ποια ερμηνεία θα δώσει το παιδί στο συγκεκριμένο μήνυμα. Θα το λάβει ως κριτική-αξιολόγηση ή ως συμβουλή-βοήθεια;
2ον: Μπορεί από την μία πλευρά, ο έπαινος για την ευφυΐα και το ταλέντο ενός παιδιού να αποτελεί για πολλούς περισσότερο ενθαρρυντικός αλλά πιθανόν, κάτι τέτοιο να έχει ως συνέπεια την πρόκληση ενός ενδόμυχου και συνεχούς άγχους στο παιδί σχετικά με κριτικές που μπορεί να λάβει σε μία μελλοντική αποτυχία του. Για το λόγο αυτό, ίσως είναι καλύτερο να προσπαθεί κανείς να εστιάζει στην διαδικασία, την στρατηγική και την τακτική που ακολούθησε ένα παιδί, στην προσπάθειά του να πράξει το οτιδήποτε.
3ον: Στην περίπτωση που κάποιο παιδί σημειώσει μία αποτυχία (σε οποιοδήποτε τομέα), καλό είναι να θυμόμαστε ότι, η εφαρμογή μιας εποικοδομητικής κριτικής φέρει πιο σημαντικά και θετικά αποτελέσματα από μία κριτική, που θα έχει ως πιθανή επίπτωση, το στιγματισμό του παιδιού ή τη συγχώρεσή του.
4ον: Ίσως οι περισσότεροι θεωρούν πολύ σημαντικό να θέτουμε στα παιδιά στόχους. Ωστόσο, ένας στόχος δύναται να κριθεί καταλληλότερος όταν αυτός αφορά την ανάπτυξη και εξέλιξη των ικανοτήτων, των δεξιοτήτων και την γνώση των παιδιών και όχι αποκλειστικά στην ανάδειξη μόνο, ενός έμφυτου ταλέντου τους.
5ον: Στον εκπαιδευτικό τομέα, κάθε δάσκαλος είναι καλό να θυμάται ότι λιγότερες απαιτήσεις ή αυστηρότερα κριτήρια δεν οδηγούν σε αύξηση της αυτοπεποίθησης ενός παιδιού. Αντίθετα, η ανάδειξη κατευθυντήριων οδηγιών ή η παροχή συμβουλών κρίνονται εποικοδομητικότερα μέσα με σκοπό το παιδί να αντεπεξέλθει ευκολότερα στις απαιτήσεις του εκάστοτε μαθήματος.
6ον: Στον τομέα της προπονητικής αντίστοιχα, είναι καλό κάθε προπονητής να εφαρμόζει στους παίκτες του το σκεπτικό της ανάπτυξης, ζητώντας από τους ίδιους πίστη, αφοσίωση και περισσότερη προσπάθεια κατά την διάρκεια μιας προπόνησης ή ενός αγώνα. Επομένως, αντί να επικρίνει τους παίκτες του για τυχόν λάθη, είναι καταλληλότερο να δείχνει σεβασμό και να τους προτρέπει να ακολουθήσουν στρατηγικές που θα τους βοηθήσουν να εξελιχθούν περισσότερο.
Με βάση λοιπόν όλα τα παραπάνω…Εσύ τελικά, ποιον τρόπο σκέψης πιστεύεις ότι ακολουθείς στον έπαινο των παιδιών;
Πηγή: Δρ Κάρολ Ντουέκ, 2019, Άλλαξε τον τρόπο που σκέφτεσαι, μετάφραση: Αθανασία Ζιωγάκη, εκδόσεις: Ψυχογιός, Αθήνα.
Γράφει η Νικολέτα Πασχάλη
Και μην ξεχνάτε:
Ακολουθήστε το Familives σε Facebook, Instagram, & Twitter , για να μη χάνετε κανένα post!
