Είναι γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ενηλίκων του δυτικού κόσμου διατηρεί τουλάχιστον έναν προσωπικό λογαριασμό σε κάποιο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης.Οι λόγοι που αρχικά δημιουργήθηκαν οι συγκεκριμένες πλατφόρμες από το 1990 με αποκορύφωμα τη δημιουργία του Facebook το 2004 ήταν να καταφέρουν οι άνθρωποι να επικοινωνούν άμεσα, γρήγορα και ανέξοδα με μια πληθώρα άλλων ατόμων. Ένα ακόμα θετικό στοιχείο της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι ενισχύεται η ανάγκη και η αίσθηση του ανήκειν των χρηστών μέσα από τη συμμετοχή τους σε δωμάτια επικοινωνίας και σε ομάδες με κοινό σκοπό. Η επιρροή που ασκούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη ζωή του μέσου ενήλικα είναι εμφανής και πραγματοποιείται με γεωμετρική πρόοδο. Υπάρχουν όμως αρνητικές συνέπειες από την εκτεταμένη χρήση των;
Δεν είναι λίγες οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί μέσα από ένα διεπιστημονικό πρίσμα σχετικά με τις επιπτώσεις της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική υγεία. Παρακάτω, αναφέρονται μερικές από τις αρνητικές επιπτώσεις, ιδίως όταν η χρήση τους δεν είναι ορθολογική χρονικά και αφορά σε καθημερινή βάση. Πιο ειδικά:
Ιδίως οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες χρήστες βιώνουν έντονο άγχος και τάσεις κατάθλιψης, λόγω του φόβου που νιώθουν για απόρριψη από τους διαδικτυακούς τους φίλους σε περίπτωση που μια ανάρτησή τους δεν έχει θετική ανταπόκριση ή δε σημειωθεί αλληλεπίδραση μέσα από σχετικό σχολιασμό. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ένα είδος φόβου μήπως χαθεί η σύνδεση ή αποφορτιστεί η συσκευή και χάσουν κάποια σημαντική ανάρτηση ή αντίδραση σε αυτή. Πολλές φορές το εκάστοτε άτομο μπορεί να παρατηρεί τις αναρτήσεις των φίλων και των ακολούθων του και να νιώθει αίσθημα μειονεξίας, μελαγχολίας και κενού όταν διαπιστώνει πως υστερεί στον τρόπο ζωής σε σχέση με τους άλλους.
Με αφορμή την έναρξη αρνητικών σχολίων βάσει μιας ανάρτησης μπορεί να εκδηλωθούν περιστατικά διαδικτυακού εκφοβισμού, είτε μέσα από τη δημόσια εξύβριση, υποτίμηση και εξευτελισμό της προσωπικότητας του χρήστη, είτε μέσα από τη διάδοση ψευδών και κακεντρεχών πληροφοριών ή και προσωπικού υλικού που αποτελείται από φωτογραφίες και βίντεο.
Η εκτεταμένη χρήση είθισται να οδηγεί σε εθιστικές συμπεριφορές. Αν η έλλειψη πρόσβασης ενός ατόμου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για οποιονδήποτε λόγο του προκαλούν επιθετική συμπεριφορά, τότε πολύ πιθανό το συγκεκριμένο άτομο να είναι εθισμένο και να χρειαστεί να ακολουθήσει πρόγραμμα απεξάρτησης και εκμάθησης της ορθής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Η απορρόφηση στην εικονική πραγματικότητα έχει φανεί ότι ενισχύει τα ναρκισσιστικά στοιχεία της προσωπικότητας, οδηγώντας ωστόσο σε μια εύθραυστη εικόνα του εαυτού, η οποία είναι συνδεδεμένη με τις αναρτήσεις του χρήστη και τα θετικά σχόλια που λαμβάνει από τους διαδικτυακούς φίλους και ακολούθους. Επομένως, όταν ένα άτομο αποζητά μανιωδώς την αποδοχή και το θαυμασμό μέσα από τις αναρτήσεις, τότε είναι ψυχικά ευάλωτο και βρίσκεται σε επικινδυνότητα να παρουσιάσει χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Συνεπώς, θα μπορούσε να τεθεί το ερώτημα αν τελικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βλάπτουν παρά ωφελούν την ψυχική υγεία του ανθρώπου μέσα από τη συχνή χρήση τους.
Η απάντηση είναι ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα εργαλείο στα χέρια του ανθρώπου προκειμένου να επικοινωνήσει με τος συνανθρώπους του. Η υπερβολική χρήση μακροπρόθεσμα όπως διαπιστώνεται ελλοχεύει αρνητικούς κινδύνους για την ψυχική υγεία των χρηστών. Η μηδενική χρήση τους ενδεχομένως αποκόψει το άτομο από σύγχρονες και εύχρηστες μορφές επικοινωνίας με το υπόλοιπο σύνολο. Από την άλλη μεριά, η περιορισμένη χρονική ενασχόληση και η συνειδητή οριοθέτηση στη χρήση των λειτουργεί προστατευτικά για τα άτομα. Επομένως, ο στόχος είναι η εικονική πραγματικότητα να αποτελεί μέρος της συνολικής πραγματικότητας που βιώνουμε και όχι υποκατάστατο αυτής.
Γράφει η Κιζιρίδου Γεωργία, Εξελικτική – Σχολική Ψυχολόγος, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων, Συγγραφέας
Στοιχεία επικοινωνίας: georgiakiz@yahoo.gr
Facebook page: Κιζιρίδου Γεωργία, Ψυχολόγος - Συγγραφέας
Και μην ξεχνάτε:
Ακολουθήστε το Familives σε Facebook, Instagram, & Twitter , για να μη χάνετε κανένα post!
